Obowiązuje zasada majątkowego ustroju prawnego, która oznacza, że majątek małżonków może być podzielony na trzy kategorie: majątek wspólny, majątek odrębny oraz współwłasność.
Majątek wspólny obejmuje mienie, które zostało nabyte przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa, zarówno poprzez pracę zawodową, działalność gospodarczą, jak i inne formy uzyskiwania dochodu. Oznacza to, że zarówno dochody z pracy, wynagrodzenie, jak i zyski z prowadzonej działalności gospodarczej są uważane za majątek wspólny małżonków. W przypadku rozwodu lub separacji małżonkowie mają prawo do podziału majątku wspólnego.
Natomiast majątek odrębny stanowi mienie, które małżonkowie posiadali przed zawarciem małżeństwa, jak również nabyte w trakcie małżeństwa w wyniku darowizn, spadków lub z innych źródeł, które wyraźnie określają to mienie jako odrębne.
Współwłasność dotyczy nieruchomości nabytej przez małżonków w trakcie małżeństwa, która nie jest oznaczona jako majątek wspólny lub odrębny. W takim przypadku małżonkowie są współwłaścicielami tej nieruchomości, a udział w niej może być różny w zależności od ustaleń lub umowy między małżonkami.
Co stanowi majątek osobisty małżonków?
Majątek osobisty małżonków odnosi się do majątku, który każdy z małżonków posiada indywidualnie, niezależnie od małżeńskiej wspólnoty majątkowej. To oznacza, że majątek osobisty nie jest dzielony między małżonków w przypadku rozwodu lub śmierci jednego z partnerów.
Poniżej przedstawiam kilka przykładów, które często są uznawane za majątek osobisty:
- Właśnień nabyte przed małżeństwem: Majątek posiadany przez małżonków przed zawarciem małżeństwa za ich osobisty majątek. Oznacza to, że w przypadku rozwodu lub separacji, ten majątek zazwyczaj pozostaje własnością pierwotnego właściciela.
- Dary i spadki: Jeśli małżonek otrzyma dar lub dziedziczy po kimś, te przedmioty lub środki finansowe często są uznawane za majątek osobisty. O ile nie zostaną one przekazane na wspólne konto lub użyte na cele wspólne, to zazwyczaj pozostają własnością odbiorcy.
- Umowy przedmałżeńskie: Małżonkowie mogą zawrzeć umowę przedmałżeńską, w której określają, jakie aktywa będą traktowane jako majątek osobisty. Umowy takie mogą chronić majątek jednego z małżonków przed podziałem w przypadku rozwodu lub separacji.
Rozdzielność majątkowa
W przeciwności do wspólnoty majątkowej, gdzie małżonkowie łączą swoje majątki, rozdzielność majątkowa umożliwia zachowanie niezależności finansowej każdego z partnerów.
Obowiązuje domyślnie tzw. rozdzielność majątkowa, chyba że małżonkowie zdecydują się na inny ustrojowi majątkowy poprzez zawarcie umowy o wspólność majątkową. Rozdzielność majątkowa przewiduje, że każdy małżonek posiada majątek osobisty, składający się z mienia nabytego przed ślubem, darów i spadków, a także zysków z osobistej pracy czy prowadzenia działalności gospodarczej.
W przypadku rozwiązania małżeństwa przez rozwód, rozdzielność majątkowa ma znaczenie dla podziału majątku. Każdy małżonek zachowuje swoje aktywa, które przynależą do jego majątku osobistego. W sytuacji, gdy nie ma ustalonych umów przedmałżeńskich lub innych uregulowań, polski kodeks rodziny przewiduje, że małżonkowie podlegają wspólnemu podziałowi nabytków dokonanych w trakcie trwania małżeństwa. Jednakże, nabytki te obejmują jedynie pewne kategorie majątku, takie jak nieruchomości lub wartościowe prawa majątkowe.
Warto zaznaczyć, że są pewne wyjątki od zasady rozdzielności majątkowej. Na przykład, jeśli jeden z małżonków prowadził działalność gospodarczą, a drugi wspierał go w jej rozwoju, może to prowadzić do powstania tzw. majątku przedsiębiorstwa, który podlega podziałowi. Ponadto, w przypadku, gdy istnieje potrzeba zabezpieczenia praw i interesów jednego z małżonków, sąd może podjąć decyzję o innym sposobie podziału majątku.
Rozdzielność majątkowa daje małżonkom większą autonomię i niezależność finansową.
Gdy chcemy, aby coś było naszym wspólnym majątkiem
Jeśli oboje małżonkowie chcą, aby pewne aktywa lub majątek był wspólnym majątkiem, istnieje możliwość zawarcia umowy o wspólność majątkową. Umowa taka umożliwia połączenie majątków małżonków i tworzenie wspólnego majątku małżeńskiego, który obejmuje zarówno mienie nabyte przed małżeństwem, jak i nabytki dokonane w trakcie trwania związku.
Umowa o wspólność majątkową powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego i może określić, jakie aktywa lub kategorie majątku będą stanowiły wspólność majątkową. Przykładowo, umowa może obejmować nieruchomości, środki pieniężne, przedsiębiorstwo lub inne aktywa.
Wprowadzenie wspólności majątkowej wiąże się z pewnymi konsekwencjami. Po zawarciu umowy o wspólność majątkową, małżonkowie stają się współwłaścicielami majątku małżeńskiego, a podział majątku w przypadku rozwodu lub śmierci jednego z partnerów będzie dotyczyć wspólnych aktywów.
Warto zauważyć, że umowa o wspólność majątkową jest decyzją, którą małżonkowie podejmują dobrowolnie.
Wspólność majątkowa może być atrakcyjna dla małżonków, którzy chcą tworzyć wspólny majątek i wspólnie zarządzać finansami. Jednakże, decyzja o wprowadzeniu wspólności majątkowej powinna być starannie przemyślana i dobrze zrozumiana przez obie strony, aby uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości.
